ตับแข็ง คือ ภาวะที่เนื้อตับถูกทำลายและเกิดการรักษาตัวเองซึ่งมันจะสร้างเนื้อเยื่อแข็งๆ หรืออาจจะเกิดเป็นผังผืดขึ้นมาแทนที่เนื้อตับปกติ ส่งผลให้การทำงานของตับลดลง
สาเหตุของตับแข็งสามารถแบ่งได้เป็น 2 กลุ่มหลักๆ ดังนี้
1. สาเหตุจากการดื่มแอลกอฮอล์ เป็นความผิดปกติที่พบได้บ่อยที่สุด พบได้ประมาณ 70-80% ของผู้ป่วยตับแข็งทั้งหมด ดาราหนังโป๊หลายคนเป็นตับแข็งตอนอายุเยอะ เพราะดื่มเหล้ามาตั้งแต่ช่วงวัยรุ่น จนถึงช่วงที่แสดงหนังโป๊ก็ยิ่งดื่มมากขึ้น สะสมจนร่างกายทำงานไม่ปกติ
2. สาเหตุจากโรคอื่นๆ เช่น ไวรัสตับอักเสบบี ไวรัสตับอักเสบซี โรคไขมันพอกตับชนิดไม่ติดแอลกอฮอล์ โรคท่อน้ำดีอักเสบเรื้อรัง โรคพยาธิใบไม้ตับ โรคซิสติกไฟโบรซิส โรควิลสัน เป็นต้น
อาการของตับแข็ง ในระยะแรกผู้ป่วยตับแข็งอาจไม่มีอาการใดๆ แต่หากตับถูกทำลายมากขึ้น อาจมีอาการต่างๆ ดังนี้ อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย เบื่ออาหาร น้ำหนักลด คลื่นไส้ อาเจียน คันตามตัว ตาเหลือง ตัวเหลือง บวมตามร่างกาย เลือดออกง่าย ประจำเดือนมาผิดปกติ ภาวะสมองบวม ภาวะทางเดินน้ำดีอุดตัน ไปจนถึงมะเร็งตับ อาการเหล่านี้ทำให้ไม่สามารถดำเนินชีวิตได้ตามปกติ หลายคนไม่สามารถดูหนังโป๊ได้ เพราะอาการป่วยทำให้ร่างกายไม่ตอบสนองต่อหนังโป๊ และเซ็กส์เสื่อม
การวินิจฉัยตับแข็ง แพทย์จะทำการวินิจฉัยตับแข็งโดยพิจารณาจากอาการ ประวัติทางการแพทย์ การตรวจร่างกาย และการตรวจทางห้องปฏิบัติการ เช่น การตรวจเลือด ตรวจระดับเอนไซม์ตับ ตรวจระดับอัลฟาทูโรซิน ตรวจระดับบิลิรูบิน ตรวจระดับโปรตีนในเลือด การตรวจอัลตราซาวนด์ตับการตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ตับ การตรวจสแกน MRI ตับ
การรักษาตับแข็ง การรักษาตับแข็งขึ้นอยู่กับสาเหตุและความรุนแรงของโรค โดยทั่วไปการรักษามีดังนี้
- การรักษาสาเหตุ เช่น หากสาเหตุเกิดจากโรคไวรัสตับอักเสบ อาจให้การรักษาด้วยยาต้านไวรัส
- การรักษาตามอาการ เช่น หากมีอาการอ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย อาจให้ยาบำรุงเลือด ยาบำรุงร่างกาย
- การผ่าตัด เช่น หากตับแข็งรุนแรง อาจพิจารณาผ่าตัดปลูกถ่ายตับ
การป้องกันตับแข็ง สามารถป้องกันตับแข็งได้ โดยหลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงต่างๆ ดังนี้ หลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ ฉีดวัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบบี ไวรัสตับอักเสบซี รักษาโรคตับอักเสบเรื้อรังให้หายขาด ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ รับประทานอาหารที่มีประโยชน์และครบถ้วน ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
ตับแข็งเป็นภาวะที่ร้ายแรงและไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ หากผู้ป่วยตับแข็งควรได้รับการรักษาอย่างเหมาะสมและต่อเนื่อง เพื่อชะลอการดำเนินของโรคและลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อน